تعریف تهاتر چیست؟
هر نوع معامله‌ای را که در آن دو کالا مستقیماً با یکدیگر مبادله شوند، معامله پایاپای یا تهاتر می‌نامند.
اقتصاددانان، ترجیح می‌دهند از واژه‌ی تخصصی‌تر ابزار مبادله یا Medium of Exchange استفاده کنند و تعریف تهاتر را به شکل زیر مطرح کنند:
معامله تهاتری یا معامله پایاپای، معامله ای است که در آن ابزار مبادله مورد استفاده قرار نگیرد.
بر اساس این تعریف، حتی در صورتی که به صورت قراردادی، شاخصی غیر از سکه و پول به عنوان معیار سنجش مورد استفاده قرار گیرد، عملاً از فضای معامله تهاتری خارج شده‌ایم.
فرض کنید که یک باغ گردو، کودکان همه چیز را بر اساس گردو معامله می‌کنند. در ازاء صد گردو، غذا می‌گیرند و با چیدن یک درخت گردو، دویست گردو جایزه می‌گیرند و با ده گردو می‌توانند یک شیشه نوشابه بخرند. در اینجا نمی‌توانیم بگوییم که سیستم تهاتر وجود دارد. آنچه شکل گرفته، استفاده از گردو به عنوان ابزار مبادله است.
آیا هنوز هم معاملات تهاتری انجام می‌شود؟
هر جا که استفاده از ابزار مبادله دشوار بوده و یا نقد کردن دارایی‌ها سخت باشد، رغبت به تهاتر افزایش پیدا میکند. به همین علت مثلاً اصطلاح تهاتر ملک را بیشتر از تهاتر لباس و پوشاک می‌شنویم. یا به عنوان مثال در همین صنعت ساختمان، می‌شنویم که گاهی اوقات به جای پرداخت هزینه‌ی مصالح، واحدهای ساختمانی به فروشنده‌ی آن مصالح واگذار می‌شود.
هم‌چنین در مواردی که کشورها با تحریم‌های اقتصادی مواجه شده و جابجایی پول برایشان دشوار می‌شود، به استفاده از ابزار تهاتر ترغیب می‌شوند.
آیا می‌توان گفت تهاتر یعنی مبادله کالا به کالا؟
بسیاری از مبادله‌های کالا به کالا مصداق تهاتر هستند، اما هر تهاتری از جنس مبادله کالا به کالا نیست؛ چنان‌که خدمات هم می‌توانند موضوع تهاتر باشند.
وقتی یک موسسه‌ی آموزشی به جای پرداخت هزینه‌ی تبلیغ در یک روزنامه یا وب‌سایت، تعدادی از کارکنان آن روزنامه یا وب‌سایت را در سمینار خود ثبت‌نام میکند، تهاتر انجام شده، اما مبادله کالا به کالا انجام نشده است. به نظر می‌رسد اگر تأکید داشته باشید از مبادله استفاده کنید، مبادله پایاپای دقیق‌تر از مبادله کالا به کالا باشد.
تهاتر قهری چه شرایطی دارد؟
- دو شخص در برابر یکدیگر هم طلب کار و هم بدهکار باشند.
- موضوع دو دین کلی باشد مثل پول و گندم. بنابر این اگر کسی به دیگری یک میلیون بدهکار باشد و در مقابل از او یک تخته فرش طلب کار باشد، نمیتوان به تهاتـر استناد کرد.
- موضوع دو دین از یک جنس باشد مثلاً هر دو گندم یا هر دو پول باشد و گرنه تهاتـر انجام نمی‌گیرد.
- زمان تأدیه و پرداخت دو دین یکی باشد، و اگر یکی مدت‌دار باشد، و دیگری بدون مدت نمیتوان به تهاتـر استناد کرد.
- مکان تأدیه دو دین یکی باشد، بنابر این اگر یکی در تهران و دیگری در شمال باشد، نمیتوان به تهاتـر استناد کرد.
- هر دو دین آزاد باشد، و اگر یکی از دیون، به نفع شخص دیگری قبلاً بازداشت شده در این مورد نمیتوان به استناد تهاتـر و سقوط آن دین به دیگری ضرر زد.
- دعوی هر دو دین قابل استماع باشد، بنابر این اگر یکی مشمول مرور زمان شده، نمی‌تواند به استناد تهاتـر از پرداخت امتناع کند.
- یکی از شرکت های که به شیوه تهاتر کار میکند شرکت ارمان تجارت فرهان میباشد
ممنون از وقتی که برای صرف خواندن این مقاله کردید 🙂
